Ο Νόμος 4795/2021 ΦΕΚ Α62/17.4.2021 καλεί τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να δημιουργήσουν την δική τους Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου – λειτουργία εγκατεστημένη εδώ και πολλές δεκαετίες στον ιδιωτικό τομέα – σχεδόν άγνωστη όμως για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Αντιλαμβάνομαι την δυσφορία που μπορεί να προκαλέσει η παρουσία μιας συγκροτημένης και οργανωμένης Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου στους λειτουργούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η κοινή αντίληψη για τον Εσωτερικό Ελεγκτή είναι ότι: ζητά πολλά…εμφανίζεται ξαφνικά…δεν κατανοεί…υπερβάλλει…μόνο κρίνει. Η αντίληψη αυτή υπάρχει γιατί δεν είναι πλήρως κατανοητός ο ρόλος και οι αρμοδιότητες της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου σε έναν οργανισμό. Η διοίκηση ενός Δήμου πρέπει να διενεργείται με κανόνες, να θέτει στόχους μετρήσιμους, να λογοδοτεί για το έργο της, να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τους κινδύνους που απειλούν την εύρυθμη λειτουργία της. Για τους λόγους αυτούς μπορεί να αποκομίσει σημαντικά οφέλη από την ύπαρξη μιας οργανωμένης Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου.
Η καθημερινή ζωή είναι γεμάτη κινδύνους. Κάθε μέρα, κάνουμε πράγματα που ενέχουν κινδύνους. Ευτυχώς υπάρχουν μέσα προστασίας για να απομειώνεται ο κίνδυνος. Πως θα ήταν ένας κόμβος χωρίς φανάρια;
Τα μέσα προστασίας είναι οι δικλείδες ασφαλείας, που είναι σημαντικές γιατί:
- Εντοπίζουν λάθη
- Περιφρουρούν την ασφάλεια των εργαζομένων κυρίως σε εργασίες με αυξημένη επικινδυνότητα (Περιβάλλον, Καθαριότητα, Τεχνική Υπηρεσία, Δημοτική Συγκοινωνία κλπ.)
- Μειώνουν καθυστερήσεις
- Περιορίζουν ή/και αποτρέπουν τη ζημιά
- Διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία
- Συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα και στην αποδοτικότητα
Που περιγράφονται; Στις καταγεγραμμένες διαδικασίες.
Γιατί πρέπει να υπάρχουν καταγεγραμμένες διαδικασίες;
- Για να γνωρίζει ο κάθε λειτουργός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τι αναμένεται να κάνει.
- Για να υπάρχει διαφάνεια, ομοιογένεια και σωστή ιεράρχηση προτεραιοτήτων στις καθημερινές δραστηριότητες.
- Για επιχειρησιακή συνέχεια σε περίπτωση αλλαγής της Δημοτικής Αρχής.
Το πρώτο έργο μιας νεοσύστατης Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου είναι να ενσωματώσει στο «ελεγκτικό σύμπαν» το σύνολο των λειτουργιών του Δήμου. (Προμήθειες, Τεχνικά Έργα, Μισθοδοσία και Υπερωρίες, Ασφάλεια και Υγιεινή, Έξοδα Δημόσιες Σχέσεις, Marketing, Πολιτιστικές και Αθλητικές Δραστηριότητες). Στη συνέχεια, να διαπιστώσει αν αυτές οι λειτουργίες διενεργούνται με βάση νόμιμες, διαφανείς, καταγεγραμμένες διαδικασίες και σε δειγματοληπτική βάση να τις υποβάλλει σε τακτικά τεστ για να εξάγει αντικειμενικά συμπεράσματα που θα αποτυπώνονται στις επίσημες τελικές Εκθέσεις Εσωτερικού Ελέγχου.
Ο Εσωτερικός Έλεγχος προσφέρει εύλογη αλλά όχι απόλυτη διασφάλιση της χρηστής Διοίκησης ενός Δήμου συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης εσφαλμένης ή και κακής διαχείρισης.
Αναγκαία Προϋπόθεση για την αποτελεσματική λειτουργία της Μονάδας Εσωτερικού Ελέγχου είναι η ανεξαρτησία της που διασφαλίζεται ΜΟΝΟ με τη σύσταση και λειτουργία της Επιτροπής Ελέγχου.
Σωστά ο νόμος έχει προβλέψει την σύσταση Επιτροπής Ελέγχου για να παρακολουθεί τις εργασίες της Μονάδας, και να διασφαλίζει ότι οι συστάσεις της λαμβάνονται δεόντως υπόψη από την Δημοτική Αρχή.
Η Επιτροπή Ελέγχου – πάντα σύμφωνα με τον σχετικό νόμο – πρέπει να απαρτίζεται από τρία (3) μέλη, εκ των οποίων ένα (1) διαθέτει ελεγκτική εμπειρία. Τα μέλη της Επιτροπής προέρχονται από άλλους φορείς του Δημοσίου και δεν μπορούν να έχουν σχέση εξαρτημένης εργασίας με τον συγκεκριμένο Δήμο στον οποίο ασκούν τον Εσωτερικό Έλεγχο.
Το μακροπρόθεσμο όφελος είναι σημαντικό. Όταν ο συγκεκριμένος θεσμός αφεθεί να λειτουργήσει απερίσπαστα, μπορεί να προσφέρει ένα δυνατό επιχείρημα σε όποιον προσπαθεί να «μειώσει» το έργο της Δημοτικής Αρχής ή και να σπείρει υπόνοιες κακοδιαχείρισης.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση να ΜΗΝ φοβηθεί και να προχωρήσει τολμηρά στην δημιουργία Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου υποστηριζόμενες από τις αντίστοιχες Επιτροπές Ελέγχου.
Άννα Σαίπη
Επικεφαλής Εσωτερικού Ελέγχου &
Πρόεδρος Επιτροπής Ελέγχου & Κινδύνων
