Μιλώντας για προσαρμογή, εννοούμε την ικανότητα του ανθρώπου να οργανώνει την ύπαρξή του με γνώμονα τις εκάστοτε συνθήκες του περιβάλλοντος.
Ακόμη και τα μικρά παιδιά, στα πρώτα χρόνια της ζωής τους καλούνται να ανταπεξέλθουν σε μεταβάσεις και να προσαρμοστούν ( πχ. από τον θηλασμό στο μπουκάλι και αργότερα σε πιο στερεές τροφές, από την πάνα στη χρήση της τουαλέτας, από την συγκοίμηση στον ύπνο στο δικό τους δωμάτιο κ.α) Καθεμιά από αυτές, απαιτεί το δικό της χρόνο προσαρμογής καθώς και ιδιαίτερους χειρισμούς. Η μετάβαση από το περιβάλλον του σπιτιού στο σχολικό (παιδικός σταθμός, νηπιαγωγείο) επηρεάζει τόσο το ίδιο το παιδί όσο και τον γονέα.
Το 80% των παιδιών αντιμετωπίζει κάποιες δυσκολίες προσαρμογής κατά τον πρώτο μήνα φοίτησης. Η προσωπικότητα του παιδιού, ο διαφορετικός τρόπος αντίδρασης και αποδοχής νέων καταστάσεων, ο σεβασμός του χρόνου επεξεργασίας καινούργιων ερεθισμάτων, είναι σημαντικοί παράγοντες που καθορίζουν την ήπια και ομαλή ένταξή του.
Από την άλλη, οι γονείς καλούνται να υποστηρίξουν το παιδί και να διαχειριστούν την πορεία του προς την κοινωνικοποίηση και ανεξαρτητοποίησή. Πολλές φορές όμως συναισθηματικοί λόγοι (πχ υπερβολική ανησυχία, αγωνία, άγχος, αίσθημα ενοχής της μητέρας όσον αφορά την επιστροφή στην εργασία) στέκονται εμπόδιο ή περιορίζουν τη διαδικασία προσαρμογής.
Στη συνέχεια παραθέτουμε μερικές «έξυπνες» λύσεις, που προσαρμοσμένες ανάλογα, μπορούν να αμβλύνουν τη συναισθηματική αστάθεια τόσο για το ίδιο το παιδί, όσο και για την οικογένεια.
· Δίνουμε στο παιδί μια απλή αλλά ρεαλιστική εικόνα της όλης κατάστασης. Εξηγούμε την απόφαση μας να ενταχθεί στο νέο περιβάλλον, τι πρόκειται να συμβεί, πώς θα περνάει τις μέρες του, με τι θ’ απασχολείται ,ποιος θα το φροντίζει, πού θα βρισκόμαστε εμείς εκείνο το χρονικό διάστημα. Το διαβεβαιώνουμε ότι θα γυρίζει πάντα στο σπίτι συγκεκριμένη ώρα και ότι θα το περιμένουμε με μεγάλη χαρά.
· Επισκεπτόμαστε τον παιδικό σταθμό/νηπιαγωγείο μαζί με το παιδί ώστε ν’ αρχίσει να εξοικειώνεται με τους χώρους και το προσωπικό.
· Προσπαθούμε να ενσωματώσουμε το παιδί στην όλη διαδικασία διαλέγοντας μαζί του τα πράγματα που θα χρειαστεί (σακίδιο, παγούρι, ρούχα που θα φορά καθημερινά)
· Μιλάμε για τη δική μας εμπειρία όταν ήμασταν στην ηλικία του και για το πώς αισθανόμασταν (φόβος, άγχος μπροστά σε μια καινούργια κατάσταση είναι «φυσιολογικά» συναισθήματα, που όλοι μας έχουμε νοιώσει. Αναφερόμαστε στα μεγαλύτερα αδέλφια ή άλλα παιδιά που γνωρίζει και συμπαθεί χωρίς όμως να κάνουμε σύγκριση.
· Στο εμπόριο κυκλοφορούν πάρα πολλά βιβλία που πραγματεύονται την έννοια του αποχωρισμού και την ένταξη σε σχολικό περιβάλλον τα οποία
μπορούμε να διαβάσουμε μαζί και να συζητήσουμε. Μπορούμε επίσης να ενσωματώσουμε ανάλογες καταστάσεις στο παιχνίδι (παιχνίδια ρόλων, αναπαράσταση τάξης με play mobile/αρκουδάκια /κούκλες) ώστε να κατανοήσει ότι το σχολείο είναι μια φυσική εξέλιξη των πραγμάτων και γεγονότων.
· Φτάνοντας μπροστά στην πόρτα του παιδικού σταθμού-νηπιαγωγείου καλό είναι να είμαστε αποφασιστικοί και συνάμα τρυφεροί Αγκαλιάζουμε και αποχαιρετούμε το παιδί χωρίς καθυστερήσεις. Δεν εξαφανιζόμαστε. Αν το παιδί κλαίει παραμένουμε ψύχραιμοι και καθησυχαστικοί. Απομακρυνόμαστε ήρεμα και με σιγουριά χωρίς να δείχνουμε αναστατωμένοι. Μπορούμε να τηλεφωνήσουμε αργότερα για να βεβαιωθούμε ότι έχει ηρεμήσει Προσπαθούμε να τηρούμε με συνέπεια το χρόνο προσέλευσης και αποχώρησης Κατά την αποχώρηση, εκφράζουμε στο παιδί τη χαρά και την περηφάνια μας για το νέο του ξεκίνημα Δεν εκφράζουμε, παρουσία του παιδιού, αγωνίες και προβληματισμούς (επικοινωνούμε κάποια άλλη στιγμή για να συζητήσουμε ιδιαιτέρως με την παιδαγωγό ή την υπεύθυνη) Διαβεβαιώνουμε το παιδί ότι με τον καιρό τα πράγματα θα γίνονται ολοένα και καλύτερα.
Είναι πολύ σημαντικό ως γονείς να είμαστε οι ίδιοι έτοιμοι να επιτρέψουμε στο παιδί μας να μεγαλώσει.
· Δείξτε εμπιστοσύνη και διάθεση για αλληλεπίδραση και συνεργασία με το εκπαιδευτικό προσωπικό. Το παιδί σας θα αισθανθεί πιο άνετα και θ’ αγκαλιάσει το σχολικό περιβάλλον σαν ένα δεύτερο σπίτι
Καλή σχολική χρονιά, με υπομονή, μεθοδικότητα και ευελιξία.
Γερακίνη Μαριλένα
Κλινική Ψυχολόγος
